Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2017

Ο ΙΣΠΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Ο ΙΣΠΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ


Γραφεί ο ΑΛΩΠΗΞ
3 Μαίου 2015
Το πρώτο τρίτο του 20ου αιώνα απετέλεσε για την Ισπανία, όπως και για μεγάλο μέρος της Ευρώπης, μια περίοδο γεμάτη από επαναστάσεις, πραξικοπήματα και έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο που επηρέασε με πολλούς και διαφόρους τρόπους την παγκόσμια κοινή γνώμη. Ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος ήταν, κατά πολλούς, το προοίμιο της ένοπλης αντιπαράθεσης των μεγάλων ιδεολογιών του 20ου αιώνα, του κομμουνισμού, του φασισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας, που κορυφώθηκε λίγο αργότερα με το ξέσπασμα του Β΄ παγκοσμίου πολέμου.
Νικήτριες αναδείχθηκαν οι εθνικές δυνάμεις του Φράνκο. Οι Δημοκρατικοί εφοδιάζονταν με όπλα και εθελοντές που προέρχονταν από την ΕΣΣΔ και την Κομμουνιστική Διεθνή. Η βοήθεια πάντως αυτή δεν ήταν συνεχής και σταμάτησε περί το 1938 όταν η ΕΣΣΔ άρχισε να αλλάζει τη διπλωματική τακτική της και να ευνοεί μια μελλοντική συμμαχία με τον Χίτλερ.
Αν και ο πόλεμος κράτησε 3 χρόνια, οι βιαιότητες στη χώρα είχαν ξεκινήσει καιρό πριν. Ο αριθμός των θυμάτων είναι αμφισβητήσιμος και κυμαίνεται από 300.000 μέχρι 1.000.000 ανθρώπους. Πολλοί από αυτούς τους θανάτους οφείλονται σε μαζικές εκτελέσεις κατά συντριπτική πλειονότητα από τον κυβερνητικό στρατό. Στην  διάρκεια του εμφυλίου θανατώθηκαν 12 Αρχιεπίσκοποι, 238 Μοναχές, 2.365 Μοναχοί και 4.184 Ιερείς. Μεγαλοϊδιοκτήτες και βιομήχανοι έγιναν επίσης στόχοι επιθέσεων.
Franco

Ήδη από το 1923 (ως αυτό το διάστημα είχαν ανεβοκατεβεί στην χώρα αυτή 33 κυβερνήσεις) μέχρι και το 1930 την Ισπανία κυβερνούσε απολυταρχικά ο στρατηγός Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα. Μετά τον θάνατο του ο βασιλιάς της Ισπανίας Αλφόνσος ΙΓ΄ κήρυξε την αποκατάσταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και έτσι στις τοπικές εκλογές του Απριλίου του 1931 οι ακροαριστερές δυνάμεις επικράτησαν, η Ισπανία ανακηρύχτηκε αβασίλευτη δημοκρατία (μετά από ένα δημοψήφισμα και στην συνέχεια κήρυξαν έκπτωτη την μοναρχία), ανακηρύσσοντας την Ισπανική Δημοκρατία, και αναγκάζοντας τον Αλφόνσο να εξοριστεί. Έτσι ο βασιλιάς έφυγε από την χώρα. 
Η νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε  αντιμετώπισε ανυπέρβλητες δυσκολίες.  Η πρώτη ήταν η έντονη οικονομική κρίση που υπήρχε στην χώρα ως συνέπεια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης του 1929, η οποία επιδεινώθηκε ταχύτατα λόγω της ιδιαίτερα αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής της νέας κυβέρνησης.
Παράλληλα η  νέα ακροαριστερή κυβέρνηση προέβη στον χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, εθνικοποίησε την εκκλησιαστική περιουσία, διέλυσε το τάγμα των Ιησουϊτών και κήρυξε «έμμεσο» πόλεμεο αρχικά κατά των Χριστιανών, στρεφόμενη έτσι κατά της πλειοψηφίας του θρησκευόμενου Ισπανικού λάου και «κερδίζοντας» την εχθρότητα της πλειοψηφίας της Εκκλησίας (τόσο του ποιμνίου όσο και των ιερέων).
 Επίσης η νέα κυβέρνηση έπρεπε να αντιμετωπιστεί επίσης και το ζήτημα των αυτονομιστικών τάσεων περιοχών όπως η Καταλονία, που έγινε αυτόνομη τον Σεπτέμβρη του 1932, καθώς και των Βάσκων της βόρειας Ισπανίας στους οποίους παραχώρησε εκτεταμένη αυτονομία (σχεδόν ανεξαρτησία). Αυτό προκάλεσε την οργή πολλών πατριωτών στην χώρα, οι οποίοι την ήθελαν ενωμένη, είτε αυτοί εκπροσωπούσαν την δεξιά ή την αριστερή ιδεολογία.
Φυσικά η κατάσταση αυτή συσπείρωσε όπως ήταν φυσικό περισσότερο τους δεξιούς, που βρήκαν στο πρόσωπό του Χοσέ Μαρί Γιλ Ρόμπλες τον ηγέτη της Καθολικής Δεξιάς (CEDA). Το νέο καθεστώς στα μάτια των μετριοπαθών δεξιών που είχαν πίστη στο τρίπτυχο «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» ήταν υπερβολικά ανατρεπτικό.
Άλλωστε η δημοκρατία στην Ισπανία, όπως και σε άλλες χώρες, δεν είχε μεγάλη παράδοση καθώς στο μεγαλύτερο μέρος του 19ου αιώνα οι πολιτικές δυνάμεις αναρριχούνταν στην εξουσία μέσω πραξικοπημάτων και όχι με εκλογές. Η κοινωνική αναταραχή κορυφώθηκε και στις εκλογές του 1933 κέρδισε η δεξιά. Το  1934 συγκροτήθηκε μία ένωση των κομμάτων της αριστεράς (όπως ονομαζόταν αλλιώς το νέο κόμμα  Λαϊκό Μέτωπο) η οποία θα κερδίσει τις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1936. Τότε άρχισε η απροκάλυπτη σοβιετοποίηση της Ισπανίας. 
Σύντομα άρχισαν απροκάλυπτα οι ανοιχτοί βίαοι και παντελώς αιματηροί διωγμοί κατά των Χριστιανών από την νέα άθεη κυβέρνηση (που έκλινε προς τον κομμουνισμό) και σε όλη την διάρκεια του εμφυλίου θανατώθηκαν 12 Αρχιεπίσκοποι, 238 Μοναχές, 2.365 Μοναχοί και 4.184 Ιερείς.  Παράλληλα οι επαρχίες της Καταλονίας και των Βάσκων κήρυξαν σχεδόν παράλληλα την πλήρη απόσχιση και ανεξαρτησία από την χώρα (με την ανοχή και υποστήριξη ορισμένες φορές της νέας κυβέρνησης). 
Οι ακραίοι της νέας κυβέρνησης αποφάσισαν επίσης να κλείσουν τους λογαριασμούς με τους πολιτικούς αντιπάλους τους και άλλοι να εφαρμόσουν τα ουτοπικά αναρχικά τους πειράματα με την χρήση αμέριστης βίας. Επίσης η καταστρεπτική κυβερνητική οικονομική πολιτική επέφερε οικονομική αναταραχή και έριξε περισσότερο λάδι στην εκκολαπτόμενη και αναμενόμενα επερχόμενη εμφύλια σύρραξη (αφού η μεγαλύτερη πλειοψηφία του λαού ήταν κατά του διωγμού της Θρησκείας και του εδαφικού ακρωτηριασμού της χώρας).
Ηγέτης της τότε ακροαριστερής κυβέρνησης και εμπνευστής αυτής της ακραίας πολίτικης ήταν ο τότε   πρόεδρος της Β΄ Ισπανικής Δημοκρατίας, Μανουέλ Αθάνια Ντίαθ, ο οποίος κυβέρνησε  από το 1936 έως το 1939 (και ήταν πασίγνωστος ομοφυλόφιλος και μέλος τεκτονικών στοών). Αυτός γεννήθηκε στο Αλκαλά ντε Ενάρες στις 10 Ιανουαρίου 1880. Σπούδασε νομική στο Παρίσι και ασχολήθηκε αρχικά με την δημοσιογραφία. Το 1931 έγινε πρωθυπουργός της Ισπανίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1933. Το Μάιο του 1936 εξελέγη Πρόεδρος της Β Ισπανικής Δημοκρατίας (κατά τη διάρκεια της θητείας του ξέσπασε και ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος).
Τότε εμφανίστηκε ο δεξιός φιλοφασίστας πολιτικός Χοσέ Αντωνιο Πρίμο ντε Ριβέρα. Ο Χοσέ Αντόνιο ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ισπανού στρατηγού και δικτάτορα Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα. Μετά την πτώση του πατέρα του παρέμεινε στην Ισπανία και το 1933 ίδρυσε το κόμμα της Φάλαγγας. Αν και αρχικά η Φάλαγγα είχε πολύ μικρή απήχηση, η νίκη του Λαϊκού Μετώπου στις εκλογές του 1936 οδήγησε στην ταχύτατη ενίσχυση της, τα μέλη της οποίας σύντομα έφτασαν τα 40.000. 
Ο Χοσέ Αντόνιο υποστήριζε ανοιχτά την ανάγκη στρατιωτικού κινήματος εναντίον της αριστερής κυβέρνησης του Λαϊκού Μετώπου και στις 6 Ιουλίου 1936 συνελήφθη από κυβερνητικές δυνάμεις και φυλακίσθηκε στο φρούριο του Αλικάντε. Λίγες μέρες αργότερα όταν εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα κατά της καταπιεστικής ακροαριστερής  κυβέρνησης, έγιναν αυστηρότερες οι συνθήκες κράτησής του.
Τελικά δικάστηκε από ένα αυτοαποκαλούμενο «λαϊκό δικαστήριο» σε μία δίκη παρωδία, το οποίο αποτελούταν από κομμουνιστές και αναρχικούς (που ήταν όλοι πολιτικοί του αντίπαλοι) και καταδικάστηκε σε θάνατο στις 17 Νοεμβρίου. Εκτελέστηκε στις 20 Νοεμβρίου. Ο θάνατός του παρουσιάστηκε από τους Εθνικιστές ως άνανδρη δολοφονία και μετά την επικράτηση του Φράνκο αναπτύχθηκε η τιμή προς το πρόσωπό του, η δε Φάλαγγα έμεινε η μοναδική νόμιμη πολιτική οργάνωση.
Η νέα κυβέρνηση προέβη επίσης και σε υπέρμετρους διωγμούς και κατά του στρατού. Έτσι πολλοί στρατιωτικοί επιχείρησαν δύο πραξικοπήματα μέσα στην περίοδο 1931-35 τα οποία και απέτυχαν. Στο πρώτο από αυτά ο στρατηγός Φρανθίσκο Φράνκο δε συμμετείχε και στο δεύτερο εντάχθηκε την τελευταία στιγμή με πρόσκληση από τη χούντα που διοικούσε ο στρατηγός Εμίλιο Μόλα, που ήταν και ο κύριος οργανωτής και των δύο.
Ο Φρανθίσκο Φράνκο επελέγη γιατί ήταν πρώην διοικητής της Ισπανικής Λεγεώνας των Ξένων και είχε επιρροή στα στρατεύματα αυτά, που ήταν ιδιαίτερα αξιόμαχα. 
Αλλά το δεύτερο αυτό κίνημα απέτυχε στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη, εκεί δηλαδή που βρισκόταν το κλειδί της διοίκησης της Ισπανίας, και τελικά οι 4 στρατηγοί της Χούντας είτε συνελήφθησαν είτε έμεναν παγιδευμένοι σε μικρές περιοχές, χωρίς ελπίδα να επεκτείνουν τη δράση τους. Μόνο ο Φρανθίσκο Φράνκο βρέθηκε μόνος του στις Κανάριες Νήσους ανεμπόδιστος να επικρατήσει, αν και χωρίς κανένα μέσο να προωθηθεί στην ενδοχώρα.
Έτσι ο Φρανθίσκο Φράνκο, χωρίς να διαθέτει κανένα μεταφορικό ή άλλο οικονομικό μέσο να συνεχίσει το πραξικόπημα, βρέθηκε να μεταφέρεται στις Ισπανικές αποικίες της Β. Αφρικής με αγγλικό αεροπλάνο για να ηγηθεί τις ισπανικής Λεγεώνας των Ξένων, να αποβιβάζει τον στρατό στην ενδοχώρα με γερμανικά αεροπλάνα ενώ την ίδια ώρα τον ενίσχυαν ιταλικά συντάγματα, αεροπλάνα και πυροβολικό που κατέφθαναν στην Σεβίλλη. 
Άφθονη επίσης οικονομική βοήθεια εισέρρεε μέσω της γείτονος δικτατορικής Πορτογαλίας του Σαλαζάρ, οι πηγές της οποίας προέρχονταν από κεφαλαιούχους Ισπανούς και μη, με χρήματα που βρίσκονταν σε τράπεζες του Λονδίνου. Στη συνέχεια, αμερικανικά εμπορικά πλοία τον εφοδίαζαν με πετρέλαιο και μεταφορικά οχήματα, τα οποία η Αμερικανική κυβέρνηση χαρακτήριζε ως 'μη πολεμικό υλικό' - φυσικά πρόκειται για υλικό που χρησιμοποιήθηκε άμεσα σε πολεμικές επιχειρήσεις.
Και ενώ αρχικά η υπεροπλία του Φρανθίσκο Φράνκο έδωσε την εντύπωση ότι θα επρόκειτο για μια τρίμηνη εκστρατεία, η κακή στρατιωτική αντίληψη του ίδιου και πιθανόν οι εσωτερικές σκοπιμότητες εντυπωσιασμού με σκοπό να αναλάβει την πλήρη αρχηγία του πραξικοπήματος, η οποία ανήκε πάντα στον στρατηγό Μόλα, έκαναν το μέτωπο να βαλτώσει ειδικά όταν η Σοβιετική Ένωση απάντησε με σημαντική βοήθεια σε υλικό και εθελοντές πιλότους - Σεπτέμβρης 1936 - η οποία απέτρεψε την κατάληψη της Μαδρίτης. 
Ακολούθησε μια πολύχρονη κυκλωτική κίνηση στην υπόλοιπη περιοχή της Ισπανίας που του απαίτησε πολύ χρόνο αλλά και πολύ υλικό κάνοντάς τον να ζητά ολοένα και περισσότερη βοήθεια.  
 Η ακροαριστερή κυβέρνηση  εφοδιάζονταν με όπλα και εθελοντές που προέρχονταν από την ΕΣΣΔ και την Κομμουνιστική Διεθνή, ενώ η Ναζιστική Γερμανία και η Φασιστική Ιταλία ενίσχυαν τον στρατηγό Φράνκο. Τελικά μετά από 3 χρόνια αιματηρών μαχών και βίαιων αντιποίνων από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, νικήτριες αναδείχθηκαν οι εθνικές δυνάμεις του στρατηγού Φράνκο. Ο αριθμός των θυμάτων και κυμαινόταν μέχρι 1.000.000 ανθρώπους  και οι περισσότεροι οφείλονται σε μαζικές εκτελέσεις  κυρίως από τον κυβερνητικό στρατό, αλλά και από τα αντίποινα των εθνικιστών αντιπάλων του.
Στην σημερινή εποχή έχουμε και πάλι την ανάδειξη παρεμφερών κινημάτων. Μετά από την τεράστια παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, την ακραία κυβερνητική διαφθορά και τις έντονες κοινωνικές συγκρούσεις (όπως έγινε το 1929 τόσο στην Ισπανία όσο και στον κόσμο), η Ισπανία μπήκε σε φάση έντονης πολίτικης κρίσης. Τα παραδοσιακά κόμματα του δικομματισμού στην χώρα αμφισβητήθηκαν έντονα και νέες πολιτικές δυνάμεις άρχισαν να εμφανίζονται. 
Η πρώτη ήταν το ακροαριστερό Podemos, που ιδρύθηκε το 2014 από αριστερούς Ισπανούς ακαδημαϊκούς και που διατηρεί μια έντονη σχέση με το κίνημα των Ισπανών Αγανακτισμένων, με ηγέτη του τον Ισπανό νομικό, ακαδημαϊκό και πολιτικό Πάμπλο Ιγκλέσιας Τουριόν. Από την ηλικία των 13 άρχισε να ασχολείται με την αριστερά, διαβάζοντας Καρλ Μαρξ και Βλαντίμιρ Λένιν, ενώ εντάχθηκε και στην κομμουνιστική νεολαία, σε ηλικία 15 ετών.  Υποστηρίζεται έμμεσα από την Ρωσία (όπως και το Ισπανικό Λαϊκό Μέτωπο στηριζόταν από την ΕΣΣΔ).
Εκτός από την μελέτη από μέρους του των βιβλίων των Λένιν, Μαρξ, μεγάλο ρόλο, ώστε να ασχοληθεί με την πολιτική έπαιξε, αρχικά η θανατική ποινή, που επιβλήθηκε στον Παππού, επί Φράνκο (η οποία ανακλήθηκε), και δεύτερον οι γονείς του, που ήταν μέλη και οι δύο ενεργά του σοσιαλιστικού κινήματος.  Οι απόψεις του  Ιγκλέσιας  και κινήματος του, του Podemos, είναι αντιμοναρχικές (απομάκρυνσης του Αλφόνσου ΙΓ’ τότε και του Φιλίππου ΣΤ’ σήμερα), αντιθρησκευτικές, υπέρ της ανεξαρτησίας ων επαρχιών της Ισπανίας και υπέρ μίας νέας «σοβιετοποίησης» της παιδείας και της πολιτικής ζωής της Ισπανίας (όπως ακριβώς και οι απόψεις του τότε Λαϊκού Μετώπου του Αθάνια). 
Η δεύτερη πολιτική δύναμη είναι το κόμμα Ciudadanos. Σήμερα αντίστοιχα όπως την εποχή του Ισπανικού εμφυλίου, εμφανίστηκε επίσης ένα νέα αντίπαλο κόμμα δεξιών και νεοφιλελεύθερων τάσεων το κόμμα Ciudadanos με ηγέτη τον 35χρονο Καταλανό δικηγόρο Άλμπερτ Ριβέρα (όπως η Φάλαγγα του Χοσέ Αντωνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, βλέπουμε και εδώ πάλι το όνομα Ριβέρα ως αντίπαλο σε ακροαριστερό κόμμα, μια ειρωνική σύμπτωση του τότε με το τώρα), ηγέτη ενός κόμματος  με χρονική ως τώρα σχεδόν 9 ετών που μέχρι πρόσφατα επικεντρωνόταν αποκλειστικά στην περιοχή της Καταλονίας. Υποστηρίζεται έμμεσα από την Γερμανία (όπως και η Φάλαγγα στηριζόταν από την Ναζιστική Γερμανία).
Όπως είναι φυσικό μαζεύει και όσους ψηφοφόρους είναι απογοητευμένοι αλλά τρομάζουν μόνο που ακούν τους αριστερούς των Podemos. H ιδεολογία του κόμματος Ciudadanos είναι πιο μετριοπαθής από αυτή των Podemos, παρότι διεκδικεί την εθνική ενότητα και προσελκύει ψηφοφόρους τόσο από την αριστερά όσο και από την δεξιά, κυρίως όσους είναι απογοητευμένοι από τη διαφθορά των πολιτικών. 
Και τα δύο κόμματα έχουν  προσελκύσει τους απογοητευμένους ψηφοφόρους τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς. Κοινό τους στοιχείο επίσης  είναι ότι μιλάνε με καταγγελτικό λόγο κυρίως για τη διαφθορά και το παλιό, σάπιο όπως λένε πολιτικό δικομματισμών των δεξιών και των σοσιαλιστών. 
Στο επικοινωνιακό επίπεδο αξιοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυξάνοντας καθημερινά, κατά χιλιάδες, τους ψηφοφόρους που παρακολουθούν την εκστρατεία τους μέσω YouTube, Facebook και Twitter. Απαντούν στις ερωτήσεις των πολιτών «24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο» όπως λένε οι ίδιοι. 
Νέοι άνθρωποι αλλά και μεγαλύτεροι που κινούνται στα κοινωνικά δίκτυα, άνθρωποι των μεγάλων αστικών κέντρων που έχουν δουλειά αλλά όσοι οργίζονται με τη διαφθορά του δικομματισμού ψηφίζουν αυτά τα κόμματα.
Βλέπουμε λοιπόν άλλη μία φορά την επανάληψη της τότε ιστορίας που οδήγησε σταδιακά στον Ισπανικό εμφύλιο στην Ισπανία του σήμερα (και μοιάζει λίγο και με την πολιτική κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα σήμερα που κάποιοι όπως ο Ιγκλεσίας θέλουν να κλείσουν τους λογαριασμούς του εδώ εμφυλίου)  και θα πρέπει να προσεχτεί πολύ η πολιτική κατάσταση και να ληφθούν μέτρα, πριν μία επιδείνωση της διεθνούς οικονομικής κατάστασης οδηγήσει και πάλι τόσο την Ισπανία όσο και άλλες χώρες  σε έντονες εσωτερικές κοινωνικές συγκρούσεις που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε εμφυλίους πως ως γνωστόν στην περιοχή της Μεσογείου είναι αφάνταστα αιματηροί και ανηλεείς και λήγουν με  την απόλυτη εξόντωση του χαμένου από τον νικητή, όποιος και αν είναι αυτός…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου